Wat je nog niet wist over hortensia’s
Veel hortensia’s nemen ons in de maling. Kies een variant met vruchtbare bloemen. De insecten zullen je dankbaar zijn!
De hortensia bloeit volop! Of toch niet? Want heeft hij wel echte bloemen?
Schokkend nieuws
Ik kan allerlei tips geven over het snoeien van de hortensia en het veranderen van de kleur. Maar dat kun je ook googlen. Wat ik nu ga vertellen is veel belangrijker en schokkender.
Schijnbloemen
Als je van dichtbij kijkt, zie je dat de bloem van een hortensia bestaat uit honderden kleine bloemen. Die zijn er in twee varianten: bloemetjes of spikkels/knopjes. De meeste hortensia’s hebben kleine bloemetjes met bloemblaadjes. Dat zijn lokbloemen. Nepbloemen. Het zijn steriele bloemen waar geen voortplantingsorganen in zitten. Die bloemen kunnen geen zaad vormen en ze bevatten geen voedsel voor insecten.
Hortensia met lokbloemen en vruchtbare bloemen.
Sommige hortensia’s hebben naast de opvallende lokbloemen ook kleine knopjes. Ze zitten een beetje verstopt. Je dacht misschien dat het bloemknoppen waren die nog groter moesten worden, maar ze blijven klein. Die knopjes zijn de echte en vruchtbare bloemen. De piepkleine puntjes bevatten wel voedsel voor insecten.
Bolvormige bloemen
De populairste hortensia’s hebben opvallende grote en felgekleurde bloemen. Kwekers spelen daarop in en daarom zijn er vooral varianten te koop die veel of uitsluitend lokbloemen bevatten.
De hortensia’s met bolvormige bloemen zoals de boerenhortensia (Hydrangea macrophylla) of de populaire “Annabelle” (H. arborescens ‘Annabelle’) lokken de insecten wel met hun bloemen, maar hebben geen voedsel. Hetzelfde geldt voor de stevigere ‘Strong Annabelle’. Het restaurant is permanent gesloten.
Sterrenrestaurant voor insecten
Hortensia’s komen vooral uit Azië en delen van Noord- en Zuid-Amerika. Voor de dieren kies je liever planten die van oorsprong uit Nederland of Europa komen. Onze insecten zijn veel beter aangepast op die soorten.
Vermijd gevulde of dubbele bloemen. Als je kiest voor wilde planten (geen gekweekte variant), zit je goed. In de natuur bestaan geen dubbele bloemen.
Alternatieven voor de hortensia
Een Nederlandse plant die sprekend op een hortensia lijkt, is de Gelderse roos (Viburnum opulus). De witte bloemen veranderen in prachtige rode besjes waar vogels dol op zijn.
Hortensia met uitsluitend lokbloemen.
Ook de gewone vlier (Sambucus nigra) is geweldig voor dier en mens. Van de bloemen en zwarte besjes maak je siroop en de bloemen zijn heerlijk in een pannenkoek. Vul dit aan met insectenmagneten zoals sierui (Allium), dagkoekoeksbloem (Silene dioica), muskuskaasjeskruid (Malva moschata) of grote kattenstaart (Lythrum salicaria) voor uitbundige bloei.
Toch een hortensia?
Kies er dan een met voedsel. De berghortensia (Hydrangea serrata), eikenbladhortensia (H. quercifolia), fluweelhortensia (H. aspera) of pluimhortensia (H. paniculata) hebben vruchtbare bloemen.
Controleer altijd of hij kleine knopjes heeft. Sommige doorgekweekte varianten (cultivars) hebben uitsluitend lokbloemen, zoals de H. paniculata ‘Limelight’.
Plant een vlier en je hebt naast prachtige witte bloemen ook een heerlijk ingrediënt voor vlierbloesemsiroop.
Dit artikel is verschenen weekblad De Brug.
Lianne Groeneveld van Vergroenster is ecologisch tuinontwerper en schrijft regelmatig in de Brug over vergroenen en tuinen. Meer handige tips zijn hier te vinden.