Hergebruik

Gooi waardevolle tuinmaterialen niet weg, maar geef ze een nieuw leven.

Met hergebruikte materialen kun je zoveel gaafs verzinnen in de tuin. Ik word er altijd erg creatief van. Of je nu een strakke tuin hebt, een natuurlijke of speelse tuin, bedrijfstuin of tuin bij een instelling, hergebruik is overal toepasbaar. Zelfs in een luxe tuin kun je materialen hergebruiken. Zo doe je iets goeds voor de planeet en houd je meer budget over voor andere elementen, zoals een grotere formaat boom.

Aanwezige materialen

Bij mijn eerste bezoek aan een tuin kijk ik altijd naar de aanwezige materialen. Is de schutting nog goed? Zijn de tuinmeubels met een likje verf te hergebruiken? Ook kijk ik naar materialen als stenen, grind en tuinplanten. Veel mensen die de tuin gaan doen hebben net het huis verbouwd. Van oude bouwmaterialen zoals dakpannen en betongaas kun je mooie dingen maken.

Voorbeelden

Hierna volgen er een hoop voorbeelden die ik in mijn werk toepas, maar er is nog veel meer mogelijk. Ik heb wat leuke ideeën voor je verzameld op dit Pinterest bord.

Hergebruik bestrating

Gebakken kleiklinkers gaan ontzettend lang mee. Bovendien zijn ze ideaal om kronkelende paden van te maken of mooie accenten op een terras of pad. Als er in een tuin klinkers aanwezig zijn, probeer ik die vaak te hergebruiken in het ontwerp. Ik heb zelfs bewoners eens tweedehands klinkers laten aanschaffen. Vanwege hun kleine tuin hadden ze maar weinig nodig en er stond in de regio een hele mooie partij op marktplaats. Zo hielden ze meer budget over voor grotere struiken.

Ik kom wel eens ouderwetse bestrating tegen die nu (haast) niet meer te koop is. Zo trof ik ooit halve maantjes (tegels in een boogje) aan. Ik heb die toen als een soort grasbetontegels toegepast.

Klinkers of kleine tegels kun je stapelen en er allerlei bouwwerken van maken. Denk aan een bank (bovenop kun je een houten afwerking maken, of gebruik zachte kussens), een stapelmuurtje, kruidenspiraal of een verhoogde plantenbak. In je stapelmuur kun je hier en daar tussen de tegels ruimte houden voor een plantje en/of insectenhotel. Aanplanten gaat het beste tijdens het bouwen, niet erna.

Als je gaat stapelen, zorg dan dat je bouwwerk stevig is. Online zijn hiervoor allerlei tips te vinden, zoals tegellijm. Laat de rand van je plantenbak naar achteren hellen zodat hij na het vullen met grond niet naar voren kan vallen.

Deze oude 60 x 60 cm tegels zijn in de plantenborder ingegraven zodat nog 30cm boven de grond uitsteekt. Prachtig om te combineren met lage siergrassen.

Mogelijkheden hergebruik tegels

Veel mensen hebben vierkante of rechthoekige tegels liggen. Je kunt ze verkopen, maar in een ander patroon of gecombineerd met een ander materiaal (zoals grind of een halfverharding) lijken ze weer als nieuw. Zijn de tegels lelijk geworden? Check de onderzijde. Soms ziet die er veel mooier uit.

Links een kruidenbak en rechts een gestapelde bank van dezelfde hergebruikte tegels.

Grote tegels van bijvoorbeeld 80 x 80 cm zijn ideaal rechtop te gebruiken als wand van een plantenbak. Kleinere maten zoals 60 x 60 cm kun je rechtop zetten (zijkant boven) en deels in de grond graven. Laat er vervolgens planten tussen laten groeien.

Kleinere tegels kun je met de zijkant boven dieper ingraven zodat je alleen nog een streepje van de zijkant ziet. Gaaf als accent tussen grind of een halfverharding.

Grindtegels of een combinatie van verschillende tegels kun je kapotslaan. Deze gebroken tegels plaats je met de egale kant boven als een soort mozaïek. Als je grote tegels hebt en je ze netjes breekt kun je ze zelfs gebruiken als staptegels.

Dakpannen hergebruiken

Van oude dakpannen kun je de mooiste dingen maken in de tuin. Upcycle ze als onderdeel van een insectenhotel, maak er een muurtje, vijverrand, kruidenspiraal of zelfs schutting van. Een strak effect krijg je met dakpannen in dezelfde tint. Heb je juist verschillende tinten dan wordt het een speels geheel.

Als je de regenpijp van je tuin wilt afkoppelen en met een gootje naar een wadi of paddenpoel wilt leiden, is een rij dakpannen ideaal voor zo’n gootje. Plaats dakpannen op hun zijkant en graaf ze in de grond in voor bijzondere effecten. De tussenruimte vul je op met planten, grind of een halfverharding. Met wat creativiteit kun je er zelfs een rotstuin van maken.

Overige materialen hergebruiken

De mogelijkheden zijn oneindig. Allerlei resten van de verbouwing van de woning, zoals planken, U-elementen, pallets, buizen gebruik je voor een eigenzinnige buitenkeuken. Een hergebruikte gootsteen maakt dit af.

Van een oude holle boomstam of dakgoot maak je een waterbaan in de kindvriendelijke tuin.

Misschien heb je nog een oud bad over dat dienst kan doen als vijver. Zorg wel voor een flauwe helling zodat dieren (padden, kikkers, etc.) gemakkelijk in en uit de vijver kunnen klimmen. Die helling maak je weer van andere oude materialen.

Bouwstempels of allerlei soorten gaas kun je omvormen tot pergola of klimrek. In de Wilde Weelde voorbeeldtuin in Appeltern groeien er prachtige klimrozen tegen het frame van een IBC vloeistofcontainer (omdat er 1.000 liter in kan, ook wel kuubbak genoemd). Sowieso is deze tuin in Appeltern een aanrader om te bezoeken voor hergebruikinspiratie.

De gaafste voorbeelden hergebruik van allerlei tuinmaterialen heb ik voor je verzameld op pinterest.

Kindertuin

Kinderen hebben niet veel nodig om te spelen. Lekker kliederen in de zandbak die je maakt in een oude ondiepe badkuip. Een paar ingegraven oude autobanden of boomstammen om op te springen zijn heerlijk.

Een waterbaan maak je met een pompje in een holle boomstam of dakgoot. Nog meer waterpret creëer je met lege flessen of oude buizen tegen een houten wand.

Veel verschillende materialen over? Maak eens een blotenvoetenpad. Je kunt bijvoorbeeld houtsnippers, dennenappels, grind of boomschijven gebruiken.

Op Pinterest bord heb ik een paar mooie voorbeelden verzameld..

Hoe pak je hergebruik in de tuin aan?

Wees niet overhaast. Inventariseer eerst eens welke materialen je nog hebt liggen, of die misschien vrienden of familie over hebben. Vervolgens bedenk je of je die liggend of rechtop kunt gebruiken. En dan ga je iets totaal anders doen. Je zult zien, de ideeën komen vanzelf. Doe indien nodig research hoe je het materiaal veilig en stevig kunt hergebruiken.

Nu kun je aan de slag! Ontzettend gezellig om het samen met iemand uit te voeren. Veel plezier!

Dit artikel is verschenen weekblad De Brug van 19 februari 2025