Vijverrand maken
Wil je een vijver in de tuin maar weet je niet waar te beginnen? Hier volgen een paar handige tips voor vijveraanleg.
Allereerst is het van belang om te weten hoe groot je vijver wordt en of je een strakke, rechte vorm wilt of een kronkelige, organische vorm. Dat heeft namelijk veel invloed op hoe je de vijver kunt maken.
Voorwaarden
Waar moet je rekening mee houden als je een vijver aanlegt? Denk aan zonuren, formaat, diepte en een schuine helling voor dieren. In deze eerdere blog vind je een handig overzicht voor de vijveraanleg.
Dieren hebben hulp nodig om uit de vijver te klimmen. Kan een schuine helling niet of past het echt niet bij het uiterlijk van de vijver? Maak dan in ieder geval een faunatrap. Een oud stuk onbehandeld hout kan dienst doen als faunatrap, maar je kunt ook een mooie maken of kopen.
Zorg dat de vijverrand iets hoger is dan het tuinniveau, zodat er geen grond of andere materialen in de vijver kunnen spoelen bij harde regen.
Onderkant vijver
Allereerst graaf je een flink gat voor de vijver. Maar hoe ga je vervolgens de onderzijde van de vijver bekleden? Dat kan grofweg op twee manieren. De eerste en makkelijkste methode is om een voorgevormde vijver te kopen. Je hebt voorgevormde vijvers in strakke of speelse vormen. Kies wat bij jou en de plek past.
De tweede manier is iets lastiger, maar waarschijnlijk goedkoper. Met vijverfolie kun je elke gewenste vorm maken. Ecolan EPDM vijverfolie is duurzaam. De derde optie is geen bodem maken. Je graaft de vijver dan zo diep als het grondwater zit. Dit is echter niet in alle situaties mogelijk of wenselijk.
Vijverrand maken
Test eerst of de vijver goed waterdicht is door hem te vullen met water en een paar dagen te wachten. Pas daarna werk je de randen af. Bij een voorgevormde vijver is de rand meestal onderdeel van de kant-en-klare vijverbak die je koopt. Bij een vijver die gemaakt is van vijverfolie moet je iets meer nadenken. Het vijverfolie kun je niet zomaar begraven aan de randen. Dan zou de vijver zijn vorm verliezen bij hevige regenval. Daarom leg je het vijverfolie altijd over iets heen. Dit hulpmiddel kan bijvoorbeeld een houten lat zijn. Soms kunnen oude tegels ook, als je maar zorgt dat het vijverfolie niet zomaar kan scheuren doordat het scherp is en het kan bewegen.
Vijver met overstekende vlonder die ik bezocht in het VK. Hetzelfde kun je doen met tegels.
Voor een rechte vijverrand heb je veel keuze, zolang je materiaal kiest dat niet zomaar verteert als het in aanraking komt met vocht. Denk aan hardhout of hout dat door behandeling duurzamer is gemaakt. Let bij de aanschaf van hout altijd op het FSC-keurmerk en of het geen giftige stoffen afgeeft als het contact maakt met water.
Wil je liever een kronkelende vijverrand maken, dan kun je niet volstaan met een lat of oude tegel. Je zult dan een ander hulpmiddel moeten gebruiken. Een veelgebruikt materiaal is Ecolat. Andere materialen kunnen ook zolang ze maar duurzaam zijn en nattigheid aankunnen. Je plaatst deze onder het folie en graaft hem aan de andere zijde in de grond.
Vijverrand verhullen of versieren
De basis is nu klaar. Vervolgens kun je de vijverrand afwerken. Je kunt die eventueel versieren of deels verhullen. Je kunt planten rondom de vijver plaatsen die met hun bladeren mooi over de rand hangen. Let bij planten die in en naast de vijver staan altijd op voor hevelen. Dat wil zeggen dat het blad zo is gepositioneerd ten opzichte van het water dat het water via het blad uit de vijver sijpelt. Zo hebben wij zelf in een warme zomer eens plots een halflege vijver gehad. Meestal gebeurt dit pas wanneer de plant in het water staat en zijn planten langs de rand veilig.
Vijver met metalen rand van resten hergebruikt metaal.
Een andere manier om de vijverrand te versieren is met mooie stenen, rotsen, boomstammen en boomstronken. Eventueel kun je hier weer planten tussen laten groeien. Ook kun je de bestrating of een vlonder deels over de vijver heen laten steken. Het hangt helemaal af van jouw smaak, budget, handigheid en het type vijver. Over het algemeen is het laten uitsteken van de bestrating of een vlonder wel technisch lastiger en dus duurder als je het laat doen. Zorg dat dat de rand stevig en niet makkelijk bevriest, zeker bij overstekende delen zoals tegels.
Onze vijverrand
Op de foto bovenaan de blog zie je de vijverrand in onze tuin. Wij hebben een vijver uitgegraven waarin verschillende dieptes zijn. Het diepste deel is 80 cm zodat allerlei dieren goed kunnen overwinteren.
Vervolgens hebben we plateaus gemaakt van verschillende dieptes voor de waterplanten. Elke waterplant heeft zijn eigen voorkeur qua diepte, zo konden we verschillende planten kwijt.
De bodem van de vijver hebben we gemaakt van vijverfolie die we over rechte houten latten (kantplanken) hebben gespannen. Dit hebben we afgewerkt met een metalen vijverrand van resten hergebruikt metaal (RVS). Ook een metalen vijverafwerking maken? Vermijd metalen die giftige stoffen kunnen afgeven als ze in contact komen met water, zoals koper, lood of zink. Ook is het beter om kalkhoudende materialen en cement te vermijden.
Uiteraard hebben we een faunatrap gemaakt, maar die staat net niet op de foto.
Ecologische vijver
Ik beschreef hier een hele beknopte basis van vijveraanleg. De mogelijkheden zijn eindeloos. Zo kun je een zwemvijver maken, een natuurlijke vijver die zichzelf zuivert met een helofytenfilter, je kunt de regenpijp afkoppelen en via een natuurlijk zuiveringssysteem naar een wadi en/of vijver laten lopen…