Alternatieven voor gras

Droom je van gras in de tuin maar is dat om een bepaalde reden niet praktisch? Ligt de plek te veel in de schaduw of is het lastig bereikbaar met de grasmaaier? Dan is het een uitdaging om een grasveld mooi te houden, zonder mos en kale plekken. Er zijn prachtige alternatieven voor gras.

Vermijd kunstgras

Zelf ben ik absoluut geen fan van kunstgras. Zelfs de beste soorten ogen kunstmatig, de lekkere grasgeur ontbreekt, het is prijzig, wordt in de zomer erg warm, en is gevaarlijk in de buurt van een barbecue. Urine van huisdieren wordt niet afgebroken op kunstgras, waardoor dit een nare geur kan verspreiden. Waarom zou je bewust plastic in de bodem brengen als er ook mooie alternatieven zijn?

Intensief gebruikte plek die ongeschikt is voor gras

Als je tuin te klein is voor een grasveld, maar je wilt toch een plek waar kinderen op kunnen spelen, denk dan eens aan:

• boomschors of houtsnippers. Deze zorgen voor een zachte landing bij spelende kinderen. Boomschors is grover dan houtsnippers en gaat daardoor langer mee, waardoor je het minder snel hoeft aan te vullen. Zowel houtsnippers als boomschors onderdrukken onkruid. Frans boomschors is populair omdat het er mooi uit ziet en 5 à 6 jaar meegaat. Gecombineerd met houten speelelementen, varens en wat struiken of een boom creëer je al snel een heuse bostuin;
• perziksteen (perzikpitten). De pitten van een perzik zijn hard en daardoor ideaal voor in de tuin. Met perzikpitten hergebruik je een restproduct. Perziksteen rot niet, waait en spoelt niet weg, is goed waterdoorlatend, te bewerken met de bladblazer. Perzikpitten gaan wel 30 jaar mee, dus veel langer dan boomschors.

Wil je liever iets wat lijkt op een speelgazon, dan zijn deze opties ideaal:

• klaver. Als vanzelf komt er klaver in je prachtig bijgehouden grasveld. Waarom zou je dus niet bewust klaver zaaien? Je kunt uitsluitend klaver inzaaien, of het mengen met graszaad. Grootste voordeel van klaver is dat het een diepere wortel heeft dan gras, waardoor je gazon ook in de zomer groen blijft. Er zijn verschillende soorten klaver, maar witte klaver (Trifolium repens) blijft het laagst. Klaver heeft het liefst een zonnige plek, kan goed tegen maaien en belopen. Hier lees je meer over een klavergrasveld;
• speelbloemenweide. Meng een mengsel laagblijvende bloemen zoals madeliefje, hopklaver, smalle weegbree, kruipende boterbloem en gewone ereprijs mee met graszaad. De kinderen mogen lekker hun gang gaan en je kunt er zelf voor kiezen of je het intensief maait (elke 1-2 weken) of liever extensief maait (iedere 3-6 weken). Uiteraard geldt dat hoe minder je maait, hoe meer bloemen je krijgt. Plant ook nog krokussen of sneeuwklokjes door het gazon voor een spetterend voorjaarsfeest.
• je kunt er natuurlijk je eigen draai aan geven door een madeliefjesgrasveld of pinksterbloemengrasveld van te maken. Gras mengen met één soort bloem en/of één soort bloembol (zoals blauwe anemoon, Anemone blanda) geeft een geweldig massa-effect.

Bij het gebruik van klaver en de speelbloemenweide geef je een enorme boost aan de biodiversiteit wanneer je de planten de kans geeft om bloemen te maken. Jouw gazon krijgt hierdoor meerwaarde voor heel veel insecten ten opzichte van een traditioneel en kort gemaaid grasveld. Bovendien: hoe korter je gras maait, hoe meer het last heeft van droge zomers.

Alternatieven voor siergazon

Mosgazon bij Japanse Tuin in Den Haag.

Hoeft je gazon niet intensief te worden belopen en is het voornamelijk bedoeld voor de sier? Dan heb je veel meer opties. De hierna genoemde planten zijn incidenteel beloopbaar. Ze zijn daarmee ideaal voor grote vakken in de tuin die anders niet worden gebruikt, of rond staptegels. Voor een intensief gebruikt gazon kijk je liever naar de hiervoor genoemde mogelijkheden.

Voor schaduwplekken zijn ideale groene lage vulplanten:

• veenmos (Sphagnum). In de schaduw krijgt gras al snel veel mos. Een mosgazon is dus veel makkelijker groen te houden op die plek. Hoewel mos graag groeit waar jij het niet wilt hebben, is het een delicaat plantje en lastig om een mooi strak gazon van te maken. Het wordt al snel iets gehobbeld, maar dat heeft ook z’n charmes. Twijfel je of dit iets voor jou is? In de Japanse tuin in Den Haag kun je zo’n mostuin in het echt zien;
• slaapkamergeluk (Soleirolia) is prachtig op een schaduwrijke plek. Deze bekende kamerplant kan in de tuin groeien, mits op een beschutte plek in de schaduw op een stenige en vochtige bodem. Helaas is de plant niet goed winterhard, maar door zijn mooie uiterlijk het experimenteren waard. Zorg wel voor een goede wortelbegrenzer, want slaapkamergeluk wil wel eens woekeren. In het Arboretum Trompenburg in Rotterdam kun je zo’n slaapkamergelukveld bekijken;
• maagdenpalm (Vinca), stekelnootje (Acaena) of klimop (Hedera). Maagdenpalm en stekelnootje knip je alleen bij als dat nodig is, dat hoeft vaak niet eens jaarlijks. Een klimopgazon maai je slechts één keer in het voorjaar. Je gaat met de grasmaaier over de plant heen, waarna hij even kaal is, maar al snel uitloopt met fris groen blad. Test van te voren wel of je niet allergisch bent voor klimop.

Slaapkamergeluk gazon bij Arboretum Trompenburg in Rotterdam.

Ook op een zonnige plek kun je een groen veld maken van bodembedekkers:

• groene kant- en klare plantenmatten of zaaimengsels voor snel resultaat;
• stuk voor stuk aanplanten van bodembedekkers. Kies voor één soort of combineer meerdere soorten. Op een zonnige plek doen wilde tijm, kruiptijm (Thymus), Kopernootje (Leptinella), Vetmuur (Sagina) en sedum het goed. Sedum is het vetplantje dat bekend is van groendaken;

Alternatieven voor grotere tuinen

Heb je een grote tuin en wil je de tijd die je besteedt aan maaien, beluchten, verticuteren, onkruid verwijderen en herstellen beperken? Dan zijn er naast het aanschaffen van een robotmaaier ook andere mogelijkheden:

• laat het gras zijn gang gaan en maai uitsluitend looppaden. Dit is een budgetvriendelijke manier om een fleurige tuin te creëren, want als vanzelf komen er bloemen in je gras. Wist je dat er vlinders zijn die alleen kunnen overleven door bepaalde grassoorten? Zij hebben grassen als hun waardplant (waar ze hun eitjes op leggen) en dan helpt het enorm als je ze niet kort maait. Gemeentes passen dit veel toe in de openbare ruimte, maar je kunt het ook goed toepassen in de tuin. Ideaal in bijvoorbeeld een boomgaard of langs de erfgrens. Plant er wat voorjaarsbollen tussen voor een prachtig veld in het vroege voorjaar;
• duurt dit je te lang en wil je snel een betrouwbaar fleurig resultaat? Zaai dan een deel van de tuin in met bloemen of kruiden voor een bloemrijk grasland. Kies bij voorkeur een mengsel waar kleine ratelaar (Rhinantus minor) in zit. Ratelaar parasiteert op gras en zorgt ervoor dat het aanwezige gras de gewenste planten niet overwint. Als je dit goed aanpakt bij de aanleg en het onderhoud, heb je jarenlang plezier van jouw bloemenweide.

Je kunt heel veel opties toepassen bij tuinaanleg of tuinrenovatie. Voor het succesvol aanleggen en behouden van de opties die hier genoemd worden, is kennis essentieel. Ik kan je helpen met het kiezen voor de beste optie in jouw situatie en je handvaten geven voor de aanleg en het onderhoud.

Alternatieven voor gras in de schaduw

Regelmatig krijg ik vragen naar aanleiding van mijn deze blog. Die vragen gaan met name over situaties in de schaduw die intensief belopen worden. In deze blog lees je meer over schaduwsituaties.

Hulp nodig?

Kom je er na het lezen van mijn drie blogs nog steeds niet uit? Ik help je graag! Op deze pagina zie je mijn prijzen en de mogelijkheden. Denk er rustig over na. Neem gerust contact met mij op.